Την ώρα που ο κατώτατος μισθός στην Κύπρο είναι στα 1.000 ευρώ, το κόστος διαβίωσης για έναν φοιτητή στη χώρα μας ανέρχεται κατά μέσο όρο στα 1.600 ευρώ τον μήνα. Το πιο πάνω νούμερο προκύπτει μέσα από στοιχεία που έδωσε πριν από μερικές εβδομάδες στη δημοσιότητα η Eurostat, με την Κύπρο, των υψηλών ενοικίων, να βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες όπου το να είσαι φοιτητής στοιχίζει ακριβά. Παρ' όλο που σε ό,τι αφορά τα δίδακτρα για φοίτηση είτε σε δημόσια είτε σε ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν διαφέρουμε και πολύ από το τι συμβαίνει σε άλλες χώρες, στο κεφάλαιο διαβίωση, τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται αύξηση. Από τα στοιχεία, τα οποία καταγράφει η Eurostat, φαίνεται ότι είναι πιο φθηνό ένας Κύπριος φοιτητής να σπουδάσει σε κάποιο δημόσιο πανεπιστήμιο στην Ελλάδα ή σε χώρες όπως είναι η Κροατία και η Τσεχία παρά να παραμείνει για σπουδές στην Κύπρο, και ας είναι και σε δημόσιο πανεπιστήμιο.
Από τα 1.285 ευρώ στα 1.600 ευρώ
Σύμφωνα με τα όσα καταγράφονται στην έκθεση της Εurostat, στη χώρα μας, για ντόπιους και φοιτητές από ΕΕ για τις προπτυχιακές σπουδές, σε δημόσια πανεπιστήμια, τα δίδακτρα καταβάλλονται από το κράτος, ενώ για Μάστερ οι φοιτητές πληρώνουν μεταξύ €5.125 με €10.250. Για φοιτητές από χώρες εκτός της ΕΕ το ποσό των διδάκτρων ανέρχεται στα €3.417 το έτος. Στα ιδιωτικά τώρα πανεπιστήμια το κόστος φοίτησης σε προπτυχιακά προγράμματα κυμαίνεται από 5-7 χιλιάδες ευρώ τον χρόνο, περίπου €20.000 – €30.000 για τα τέσσερα χρόνια που διαρκεί περίπου ένα πρόγραμμα σπουδών. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης ενός φοιτητή στη χώρα μας, στα οποία συμπεριλαμβάνεται και το κόστος διαμονής (ενοίκιο), ανέρχονται κατά μέσο όρο στα 1.600 ευρώ τον μήνα. Αξίζει να σημειωθεί ακόμη ότι πριν από 4 χρόνια, σε παρόμοια μελέτη που είχε γίνει το 2021, το κόστος διαβίωσης δεν ξεπερνούσε τα 1.300 ευρώ, πιο συγκεκριμένα ήταν κατά μέσο όρο στα 1.285 ευρώ.
Τι συμβαίνει σε άλλες χώρες;
Δημοφιλής προορισμός, λόγω και της γλώσσας, είναι για τους Κύπριους φοιτητές η Ελλάδα. Στη χώρα, δεν λειτουργούν ακόμα ιδιωτικά πανεπιστήμια και η φοίτηση στα δημόσια πανεπιστήμια είναι δωρεάν. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης στη χώρα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης υπολογίζεται στα 1.300 ευρώ τον μήνα.
Στην Αγγλία, μετά το Brexit, οι φοιτητές από χώρες της ΕΕ δεν θεωρούνται πλέον «home students», επομένως πληρώνουν δίδακτρα. Αυτά κυμαίνονται για προπτυχιακά προγράμματα μεταξύ €10.742 με €11.377 ετησίως, ενώ για μεταπτυχιακά προγράμματα πληρώνουν κατά μέσο όρο €5.051 ετησίως. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης στη χώρα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης υπολογίζεται στα €1.500 τον μήνα, όμως η τιμή αυξάνεται ανάλογα με την πόλη διαμονής, π.χ. το Λονδίνο είναι πολύ πιο ακριβό (1.800 ευρώ).
Στην Αυστρία οι φοιτητές από χώρες της ΕΕ δεν πληρώνουν δίδακτρα, ενώ φοιτητές από χώρες εκτός ΕΕ πρέπει να πληρώσουν το ποσό των €727 ανά εξάμηνο. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης στη χώρα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης ανέρχεται στα €1.825 τον μήνα. Στα ιδιωτικά πανεπιστήμια τα δίδακτρα κυμαίνονται για προπτυχιακά προγράμματα μεταξύ 5.000-15.000 ευρώ το έτος, και για μεταπτυχιακά από 8 χιλ. ευρώ μέχρι 25 χιλ. ευρώ.
Στη Βουλγαρία οι φοιτητές από χώρες της ΕE πρέπει να πληρώσουν 793 ευρώ ετησίως. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης στη χώρα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης υπολογίζεται στα €1.100 τον μήνα. Όσον αφορά τη φοίτηση σε ιδιωτικά πανεπιστήμια το κόστος διαφέρει ανάλογα με το πρόγραμμα, αν είναι προπτυχιακό ή μεταπτυχιακό, αλλά και ανάλογα με τη γλώσσα στην οποία διδάσκεται. Για παράδειγμα, για προπτυχιακά προγράμματα στα βουλγαρικά το κόστος ανά έτος κυμαίνεται από 1.000-2.500 ευρώ, και στα αγγλικά από 2.500-4.000 χιλιάδες ευρώ. Για μεταπτυχιακό, οι τιμές είναι από 1.500-3.000 ευρώ ανά έτος για προγράμματα στα βουλγάρικα και 3-5.000 ευρώ για προγράμματα στα αγγλικά.
Στην Κροατία, για φοιτητές από ΕΕ, τα δίδακτρα καταβάλλονται από το κράτος το πρώτο έτος, υπάρχει όμως μια χρέωση η οποία κυμαίνεται από 650-1.300 ευρώ διοικητικά έξοδα, τα οποία επωμίζονται οι φοιτητές. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης στη χώρα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης υπολογίζεται στα €1.074 τον μήνα. Το γεγονός ότι το κόστος διαβίωσης στην Κροατία είναι χαμηλότερο σε σχέση με την υπόλοιπη Δυτική Ευρώπη καθιστά την χώρα όλο και πιο δημοφιλή τα τελευταία χρόνια για σπουδές.
Στην Τσεχία, στα δημόσια πανεπιστήμια φοιτητές από χώρες της ΕΕ δεν χρειάζεται να πληρώσουν καθόλου δίδακτρα εάν το πρόγραμμα ολοκληρωθεί εντός του προβλεπόμενου χρονικού διαστήματος και στα τσεχικά. Στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, τα δίδακτρα κυμαίνονται από 4-8.000 ευρώ τον χρόνο σε προπτυχιακά προγράμματα σπουδών και για τα μεταπτυχιακά από 5-10 χιλιάδες ευρώ. Για να επιβιώσει τώρα ένας φοιτητής στην Τσεχία υπολογίζεται ότι χρειάζεται κατά μέσο όρο 650-800 ευρώ τον μήνα.
Στη Δανία, όπου να σημειωθεί ότι δεν υπάρχουν ιδιωτικά πανεπιστήμια, για φοιτητές από ΕΕ δεν απαιτούνται δίδακτρα. Ωστόσο, το κόστος ζωής στη χώρα είναι ιδιαίτερα υψηλό. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης υπολογίζεται στα 2.500 τον μήνα.
Στην Εσθονία τώρα για φοιτητές από χώρες της ΕΕ δεν απαιτούνται δίδακτρα, εάν συμπληρώνονται 60 διδακτικές μονάδες ανά έτος στην εσθονική γλώσσα. Σε αντίθετη περίπτωση τα εκπαιδευτικά ιδρύματα χρεώνουν τις διδακτικές μονάδες που υπολείπονται. Την ίδια στιγμή που το κόστος διαβίωσης στη χώρα ανέρχεται κατά μέσο όρο στα 1.300 ευρώ.
Άλλη μια χώρα που δεν διαθέτει ιδιωτικά πανεπιστήμια είναι η Φινλανδία, με τη φοίτηση στα δημόσια πανεπιστήμια της χώρας να χρηματοδοτείται αποκλειστικά από το κράτος. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης στη χώρα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης υπολογίζεται στα €2.100 τον μήνα.
Στη Γαλλίατα δημόσια πανεπιστήμια επιδοτούνται από το κράτος, οπότε τα δίδακτρα είναι πολύ χαμηλά για φοιτητές από την ΕΕ. Συγκεκριμένα, το κόστος ανά έτος ανέρχεται στα 170-200 ευρώ για προπτυχιακό πρόγραμμα και 250-300 για μεταπτυχιακό, συν 213 ευρώ τον χρόνο για κοινωνική ασφάλιση. Στα ιδιωτικά πανεπιστήμια τώρα της Γαλλίας, τα δίδακτρα είναι αρκετά υψηλότερα και εξαρτώνται από το ίδρυμα και το πρόγραμμα. Το κόστος για πρώτο πτυχίο μπορεί να ανέρχεται στις 3-10 χιλιάδες ευρώ τον χρόνο, ενώ για μεταπτυχιακό από 10-30 χιλιάδες ευρώ τον χρόνο. Αν και υπάρχουν σημαντικές διαφορές σε ό,τι αφορά το κόστος διαβίωσης, ανάλογα με την πόλη στην οποία διαμένει ο φοιτητής, κατά μέσο όρο κάποιος που επιθυμεί να σπουδάσει στη χώρα θα χρειαστεί περίπου 2.335 ευρώ τον μήνα.
Στην Γερμανία, δίδακτρα σε δημόσιο πανεπιστήμιο πληρώνουν μόνο οι φοιτητές που θα ξεπεράσουν την προβλεπόμενη περίοδο σπουδών. Αν μιλάμε τώρα για κάποιο ιδιωτικό πανεπιστήμιο, τότε το πρώτο πτυχίο μπορεί να στοιχίσει 5-15 χιλιάδες ευρώ τον χρόνο, ενώ το μεταπτυχιακό 10-30 χιλιάδες ευρώ. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης στη χώρα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης υπολογίζεται στα €1.920 τον μήνα.
Στην Ουγγαρία, στα δημόσια πανεπιστήμια, οι φοιτητές πληρώνουν από €740 μέχρι και €5.150 τον χρόνο, ενώ για μεταπτυχιακά προγράμματα πληρώνουν από €1.449 μέχρι και €6.117. Αξίζει να αναφερθεί πως περίπου οι μισές θέσεις σε δημόσια πανεπιστήμια χρηματοδοτούνται από το κράτος και διατίθενται ανάλογα με τις επιδόσεις των φοιτητών, με τη μορφή υποτροφιών. Στα ιδιωτικά τώρα ιδρύματα που διαθέτει η χώρα, το πρώτο πτυχίο στοιχίζει από 3-7 χιλιάδες ευρώ, ενώ για μεταπτυχιακό το κόστος κυμαίνεται από 4-9 χιλ. ευρώ. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης στη χώρα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης υπολογίζεται στα 1.100 ευρώ τον μήνα.
Σε δημόσια πανεπιστήμια της Ισλανδίας οι ξένοι φοιτητές πληρώνουν €485 ετησίως δίδακτρα. Τα ιδιωτικά συνήθως έχουν δίδακτρα που κυμαίνονται από 4-10 χιλιάδες ευρώ ανά έτος για προπτυχιακά προγράμματα και από 8 έως και 15 χιλιάδες ευρώ για μεταπτυχιακά. Ένας φοιτητής, για να μπορεί να ζει αξιοπρεπώς στη χώρα, χρειάζεται κατά μέσο όρο 2.260 ευρώ τον μήνα.
Στην Ιρλανδία, οι φοιτητές σε δημόσια πανεπιστήμια για πρώτο πτυχίο πληρώνουν από 2.750 ευρώ μέχρι και 6.000 ευρώ, τον χρόνο, ενώ στην περίπτωση των μεταπτυχιακών φοιτητών μπορεί να χρειαστεί να πληρώσουν μέχρι και 35 χιλιάδες ευρώ ετησίως. Στα ιδιωτικά πανεπιστήμια ξοδεύει κανείς για να σπουδάσει 6-10 χιλιάδες ευρώ τον χρόνο, ενώ αν μιλάμε για μεταπτυχιακό, τότε το κόστος κυμαίνεται από 10 μέχρι και 40 χιλιάδες ευρώ τον χρόνο. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης στη χώρα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης υπολογίζεται στα 2.700 ευρώ τον μήνα.
Στην Ιταλία οι φοιτητές στα δημόσια πανεπιστήμια πληρώνουν δίδακτρα από 200 με 1.200 ευρώ, την ώρα που στα ιδιωτικά πανεπιστήμια τα δίδακτρα σε προπτυχιακά προγράμματα κυμαίνονται από 5-20 χιλιάδες ευρώ. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης στη χώρα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης υπολογίζεται στα €1.600 τον μήνα.
Από 900 μέχρι και 3.500 ευρώ πληρώνουν ως ετήσια δίδακτρα σε δημόσια πανεπιστήμια της Λετονίας οι ντόπιοι και οι Ευρωπαίοι φοιτητές. Το ποσό αυτό αφορά προπτυχιακά προγράμματα σπουδών, ενώ για μεταπτυχιακά πληρώνουν μεταξύ €818 με €5.333 ετησίως. Σημαντικό είναι να αναφερθεί πως οι τιμές των διδάκτρων ορίζονται από τα ιδρύματα, ενώ σχεδόν οι μισές θέσεις χρηματοδοτούνται από το κράτος (δωρεάν). Φοιτητές από χώρες εκτός της ΕΕ πληρώνουν μεταξύ €8.000 και €12.000, ενώ για μεταπτυχιακά προγράμματα πληρώνουν μεταξύ €4.050 και €15.000. Τα δίδακτρα στα ιδιωτικά πανεπιστήμια της Λετονίας κυμαίνονται συνήθως από €2.000 έως €10.000 ανά έτος, ανάλογα με το ίδρυμα και το πρόγραμμα σπουδών. Το κόστος διαμονής τώρα στη χώρα ανέρχεται στα 1.150 ευρώ τον μήνα.
Στο Βέλγιο οι Ευρωπαίοι φοιτητές καταβάλλουν δίδακτρα από €425 μέχρι και €620 ετησίως. Σε ένα ιδιωτικό τώρα πανεπιστήμιο της χώρας, τα δίδακτρα ξεκινούν από 5.000 ευρώ για προπτυχιακά προγράμματα και φτάνουν μέχρι τις 12.000 ευρώ τον χρόνο. Ακόμη υπολογίζεται πως ένας φοιτητής στο Βέλγιο χρειάζεται κάθε μήνα 1.800 ευρώ.
Στην Λιθουανία οι φοιτητές από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά τις προπτυχιακές σπουδές, πληρώνουν από 934 μέχρι 5.200 ευρώ ετησίως, ενώ για μεταπτυχιακά προγράμματα πληρώνουν μέχρι και 6.500 ευρώ. Τα δίδακτρα στα ιδιωτικά πανεπιστήμια της χώρας κυμαίνονται από €2.000 έως €6.500 ανά έτος, ανάλογα με το ίδρυμα και το πρόγραμμα σπουδών. Περί τα 1.000-1.100 ευρώ χρειάζεται ένας φοιτητής για να καλύψει τα έξοδα διαβίωσής του.
Στο Λουξεμβούργο, για φοιτητές από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όσον αφορά τις προπτυχιακές σπουδές, οι φοιτητές πληρώνουν μεταξύ €400 με €800 ετησίως, ενώ για μεταπτυχιακά προγράμματα στις περισσότερες περιπτώσεις οι φοιτητές πληρώνουν €400 ετησίως, αλλά για ορισμένα προγράμματα Διοίκησης Επιχειρήσεων τα δίδακτρα μπορεί να ανέρχονται και σε €17.500. Στα ιδιωτικά πανεπιστήμια τα δίδακτρα φτάνουν μέχρι και τις €39.000 ανά έτος. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης στη χώρα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης υπολογίζεται στα €2.777 τον μήνα.
Στη Μάλτα τώρα, Ευρωπαίοι φοιτητές δεν απαιτείται να πληρώσουν δίδακτρα, ενώ για μεταπτυχιακά προγράμματα οι φοιτητές πληρώνουν €400 ετησίως. Τα δίδακτρα στα ιδιωτικά πανεπιστήμια κυμαίνονται από €1.500 έως €15.000 ανά έτος, ανάλογα με το ίδρυμα και το πρόγραμμα σπουδών, ενώ ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης βρίσκεται στα €1.800 τον μήνα.
Στην Πορτογαλία τα δίδακτρα σε δημόσια πανεπιστήμια φτάνουν μέχρι και τα 1.000 ευρώ τον χρόνο. Στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, τα δίδακτρα κυμαίνονται από €6.000 έως €10.000 ανά έτος, ενώ τα 1.400 ευρώ τον μήνα θεωρούνται ως ένα ικανοποιητικό ποσό για να μπορέσει να επιβιώσει ένας φοιτητής στην Πορτογαλία.
Στη Σλοβακία, οι Ευρωπαίοι φοιτητές καταβάλλουν δίδακτρα που δεν ξεπερνούν τα 100 ευρώ τον χρόνο, ενώ οι φοιτητές από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να πληρώσουν μεταξύ €2.000 με €10.000 ετησίως για δίδακτρα. Στα ιδιωτικά πανεπιστήμια τώρα, ντόπιοι και Ευρωπαίοι πληρώνουν περίπου 1.800 ευρώ τον χρόνο, ενώ οι υπόλοιποι 8.500 ευρώ. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης στη χώρα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης υπολογίζεται στα €1.250 τον μήνα.
Στη Σλοβενία, οι σπουδές σε δημόσιο πανεπιστήμιο μπορεί να στοιχίσουν, για πρώτο πτυχίο, από €1.210 με €8.188 ετησίως, ενώ για μεταπτυχιακά προγράμματα πληρώνουν από €2.200 μέχρι €15.659. Στα ιδιωτικά πανεπιστήμια της χώρας, τα δίδακτρα φτάνουν μέχρι και τις €6.450 ανά έτος για το πρώτο πτυχίο και €7.750 για διδακτορικό. Στα 1.550 ευρώ ευρώ τον μήνα ανέρχεται το ποσό που υπολογίζεται να χρειαστεί ένας φοιτητής για να καλύψει τα έξοδα διαβίωσής του στη χώρα.
Τα ίδια περίπου χρήματα (1.560 ευρώ) θα χρειαστεί ένας φοιτητής για να καλύψει τα βασικά του έξοδα και στην Ισπανία. Αν και σε δημόσιο πανεπιστήμιο τα δίδακτρα σε προπτυχιακά προγράμματα κυμαίνονται από €713 με €2.011 ετησίως, για μεταπτυχιακά προγράμματα πληρώνουν μεταξύ €1.060 με €3.952 ετησίως. Οι τιμές των διδάκτρων εξαρτώνται από το πρόγραμμα, τις επιδόσεις και το εισόδημα του φοιτητή. Τα δίδακτρα σε ιδιωτικά πανεπιστήμια διαφέρουν ανάλογα με το πρόγραμμα σπουδών και την τοποθεσία. Υπάρχει, για παράδειγμα, προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών σε πανεπιστήμιο όπου το ποσό που χρειάζεται να καταβληθεί ετησίως μόλις που φτάνει τις 4.000 ευρώ, ενώ υπάρχει και πρόγραμμα σε άλλο πανεπιστήμιο που ζητά από τους φοιτητές του 25.000 ευρώ τον χρόνο.
Στη Σουηδία, στα δημόσια πανεπιστήμια, ντόπιοι και Ευρωπαίοι φοιτητές δεν πληρώνουν δίδακτρα, ενώ στον ιδιωτικό τομέα το κόστος για προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα κυμαίνεται από €8.000–€15.000 ανά έτος. Όσον αφορά τα έξοδα διαβίωσης στη χώρα, ο μέσος όρος του κόστους διαβίωσης υπολογίζεται στα €2.000 τον μήνα.
Και τώρα παραρτήματα
Τα στοιχεία αυτά βλέπουν το φως της δημοσιότητας την ώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη μια προσπάθεια διεθνοποίησης της Ανώτερης Εκπαίδευσης στη χώρα μας, με αριθμό ελληνικών πανεπιστημίων να έχουν ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή τους να κατέλθουν στο νησί μας και να δημιουργήσουν παραρτήματα, γεγονός που προβληματίζει, ως προς το κατά πόσο είμαστε ή όχι ένας ελκυστικός προορισμός για ξένους φοιτητές, προκειμένου να μπορέσουν τα παραρτήματα να είναι βιώσιμα. Πριν από μερικούς μήνες, η Βουλή των Αντιπροσώπων υπερψήφισε το σχετικό νομοσχέδιο, και μέχρι στιγμής έχουν ανακοινώσει ότι ανοίγουν παράρτημα στην Κύπρο το Καποδιστριακό (ΕΚΠΑ), το Μετσόβιο, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Το ΕΚΠΑ, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, «κατεβαίνει» στην Κύπρο με Ιατρική Σχολή, με προπτυχιακά και μεταπτυχιακά τμήματα. Τα προγράμματα αφορούν αρχικά σε ελληνόγλωσσα τμήματα, μεταξύ των οποίων Ιατρικής, Διοίκησης Επιχειρήσεων και Οργανισμών, Ψυχολογίας και Παιδαγωγικών, καθώς και ένα πρόγραμμα στην αγγλική γλώσσα. Στόχος είναι να ικανοποιηθεί η μεγάλη ζήτηση των Κύπριων φοιτητών, αλλά και των Ελλήνων, καθώς και να προσελκυσθούν φοιτητές από τη Μέση Ανατολή και την Ινδία. Τα τμήματα θα στεγαστούν σε κτήριο που ανήκει στην Αρχιεπισκοπή Κύπρου, ενώ η έδρα του παραρτήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών θα είναι στη Λευκωσία, σε κτήριο στην οδό Λήδρας. Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, από την άλλη, ανακοίνωσε την πρόθεσή του να ανοίξει παράρτημα στην επαρχία της Λάρνακας, καθώς έδρα του θα είναι ο Δήμος Αθηένου. Η πρόθεση του ιδρύματος είναι το παράρτημα στην Κύπρο να δεχθεί τους πρώτους φοιτητές το 2026, ενώ η πρώτη σχολή θα είναι η Κτηνιατρική.
